اربعین نماد یقین و ایمان به پیام عاشورا است و فلسفه اربعین امام حسین(ع) همان فلسفه قیام عاشورا است، عاشورا تا اربعین می تواند دوره‌ای برای احیای ارزش‌هایی مثل امر به معروف و نهی از منکر، نماز اول وقت و سیره رسول خدا(ص) در جامعه باشد لذا می‌طلبد از این ظرفیت حداکثر استفاده برای معرفی قیام امام حسین(ع) و حادثه کربلا را به‌کار بست.
به گزارش خبرگزاری فرهنگسرای معروف به نقل از خبرگزاری ایسنا، ۴۰ روز پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش بازماندگان حادثه کربلا ازجمله حضرت زینب‌کبری(س) و امام زین‌العابدین(ع) اجازه حضور بر قبر امام حسین(ع) و اصحاب وی را یافتند لذا اربعین امام حسین(ع) در مکتب تشیع و شیعه از جایگاه و قداست والایی برخوردار است و از این جهت است که برگزاری مراسم اربعین از آن روز تاکنون باقی مانده و شیعیان در اربعین امام حسین(ع) اجتماع و به عزاداری می‌پردازند و از کشورهای اسلامی ایران، عراق، سوریه و … مردم به زیارت قبر مطهر امام حسین(ع) می‌روند و در آن‌جا در قالب یک اجتماع میلیونی به عزاداری می‌پردازند این اجتماع اربعین خود باعث اتحاد مسلمانان و باعث مودت بین آن‌ها می‌شود.
حضور و اجتماع میلیونی شیعیان در اربعین حسینی در کنار قبر مطهر امام حسین(ع) علاوه‌بر این‌که نماد وحدت است، بیان‌گر ولایت‌مداری آنان نیز هست کمااینکه تبلیغ اسلام، یادآوری قیامت و گوش به فرمان رهبر واحد از دیگر ظرفیت‌های اربعین است و در یک کلام می توان گفت که اربعین حسینی فرصتی برای اندیشیدن به حقیقت عاشورا است.
باید توجه داشت که تکریم و گرامیداشت اربعین، تعظیم شعائر دینی، رمز تداوم نهضت حسینی و اعلام وفاداری و پایبندی به مکتب سرخ عاشورا است و به تعبیری اربعین روز زنده نگه‌داشتن قیام امام حسین(ع) و فلسفه آن، بیعت مجدد با امام حسین(ع) و یاران آن حضرت و در فرهنگ پُربار تشیع جایگاه ویژه‌ای دارد این در حالی است که اربعین نماد یقین و ایمان به پیام عاشورا است.
فلسفه اربعین امام حسین(ع) همان فلسفه قیام عاشورا است، در مراسم ویژه اربعین در طول تاریخ فلسفه قیام عاشورا برای مردم بیان شده است و این در جهت معرفی قیام عاشورا بسیار مؤثر بوده است کمااینکه برخی اعداد هستند که بین مردم از قداست خاصی برخوردار هستند که ازجمله این اعداد عدد ۴۰ است و این عدد در مورد امام حسین(ع) نیز جا افتاده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در زیارت اربعین که از ناحیه امام صادق(ع) بیان شده حضرت عنوان می‌دارد که خداوندا امام حسین(ع) همه هستی خودش را از جان و مال و عزیزانش را در راه تو فدا کرد تا بندگانت را از گمراهی نجات دهد، و این برای مردم یک تلنگر است.این‌که در طول این ۴۰ روز شیعیان عزادار امام حسین(ع) هستند و در محرم و صفر بر مصیبت خاندان پیامبر اشک ماتم می‌ریزند همین‌ها باعث شده اسلام در طول قرن‌ها زنده و پابرجا باقی بماند.
عاشورا تا اربعین می تواند دوره‌ای برای احیای ارزش‌ها باشد این فرصت چهل روزه عاشورا تا اربعین زمینه‌ای را فراهم کرده که در قالب برگزاری مجالس و محافل عزاداری و روضه‌خوانی ارزش‌هایی که امام حسین(ع) برای آن‌ها قیام کرد مثل امر به معروف و نهی از منکر، نماز اول وقت و سیره رسول خدا(ص) در جامعه احیاء شود و لذا می‌طلبد از این ظرفیت حداکثر استفاده برای معرفی قیام امام حسین(ع) و حادثه کربلا را به‌کار بست.
اربعین امام حسین(ع) از دو جنبه مطرح است یکی سالروز بازگشت کاروان اسرای اهل بیت(ع) از شام به مدینه و دیگری روزی که جابربن عبدالله انصاری از مدینه به کربلا می‌رود به جهت زیارت قبر امام حسین(ع) و جابر اولین شخصی است که زائر قبر امام حسین(ع) بود.
فرهنگ عاشورا غنی‌ترین فرهنگ به شمار می‌رود و تابلوی زنده‌ای است که با خون نگاشته شده است، فرهنگ عاشورایی که امروز در دست ماست بهترین بستر و ظرفیتی آماده جهت رساندن حقیقت به گوش افراد بی‌بصیرت و باطل است. در واقع اربعین پیام اخلاق، زندگی، اعتقادی، سیاسی و ولایت‌مداری را در خود دارد و این پیام‌ها به‌دلیل این‌که از سر اخلاص و عشق به خدا بوده تا به امروز باقی مانده‌اند.
امام حسین(ع) خون خود را تقدیم خدا کرد برای این‌که اسلام زنده نگه داشته شود، لذا عاشورا و اربعین برای ما ظرفیت‌های ویژه‌ای دارد که نباید از آن‌ها غافل شد، پیام عاشورا لبیک به ندای پیشوا، مقتدا، رهبر است و به نوعی پیام اربعین بصیرت‌افزایی، عبرت‌آموزی، دفاع از دین خدا است.